تعریف حجامت به صورت کلی و در زبان پارسی

تعریف حجامت به صورت کلی و در زبان فارسی

حجامت در زبان فارسی به معنی مداوا ترجمه شده است و اصطلاحاً نام یک روش خونگیری است که به منظور پیشگیری از بروز بیماری و درمان بیماری ها انجام می شده.

این روش عبارت است از ایجاد بادکش و تورم ثابت در منطقه‌ای از بدن به مدت چند دقیقه و سپس ایجاد چند خراش سطحی در روی پوست به شکل پراکنده به نحوی که تمامی محیط بادکش شده را بپوشاند و بادکش مجدد همان نقطه تا ۲ الی ۵ مرحله متوالی که مرحله آن ۳ الی ۵ دقیقه طول می کشد، و با کمک بادکش و ایجاد انبساط و مکش در مویرگ ها از طریق خراش‌های سطحی خون گرفته می شود.

مجموعه خون گرفته شده با این روش به ۵۰ الی ۱۰۰/۷۰cc خون بالغ می گردد.

 انواع حجامت

حجامت را می توان به طور کلی به هفت نوع تقسیم نمود:

۱. حجامت خشک( بادکش)

۲. حجامت نافع

۳. حجامت نجات بخش

۴. حجامت رهاننده

۵. حجامت ساقین

۶. حجامت موضعی

۷. حجامت نقره

حجامت خشک( بادکش)

حجامت بدون خونگیری عبارت است از ایجاد بادکش در نقاط مختلف بدن به منظور انبساط عروق بدن و رفع انسداد عروق و متمرکز نمودن سم وارد شده بر بدن از طریق گزنده ها و جلوگیری از پراکنده شده زهره به سراسر بدن، تزریق اکسیژن و ماساژ عمیق بدن که در این صورت با چرخش بادکش همراه با عضله متورم شده روی سطح بدن حرکت داده می شود.

بوعلی سینا این نوع حجامت را برای بیماری فلج، تشنج، ذات الجنب و بیماریهای دیگر تجویز کرده است. بادکش در طب سنتی کاربرد فراوانی دارد که با یاری خداوند به طور جداگانه نتیجه پژوهشی آن تقدیم خواهد شد.

حجامت نافع یا حجامت عام

حجامت نافع در راس مثلث بین دو کتف انجام می‌گیرد،  این نوع حجامت بین تمامی انواع حجامت ها رایج ترین است و در دوران مختلف به شکل سنتی و برای پیشگیری از بیماری ها و یا اجرای سنت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و یا به منظور مداوای بیماری های مختلف انجام می شده است.

امام صادق علیه السلام می فرماید:
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بین دو رگ گردن را حجامت می فرمود. حضرت جبرئیل علیه السلام از سوی خداوند تبارک و تعالی نزد ایشان آمده حضرت را به حجامت بین دو کتف امر فرمود. و بدین ترتیب جای حجامت بین دو کتف به وسیله فرشته وحی برای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم تعیین گردید.

به نقل از سلسله روایات، امام صادق علیه السلام می فرماید: رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم سه نوع حجامت می‌فرمود:
یکی حجامت در سر و آنرا حجامت رها کننده و دوم، حجامت بین کتفین و آن را حجامت نجات بخش و سوم، حجامت بین الورکین ( چاربند) و آن را آزاد کننده مینامید.

در روایت دیگری از امام جعفر صادق علیه السلام می فرماید:
نبی گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در سر، بین دو کتف و پشت حجامت میفرمود، اولی را نافع، دیگری را فریادرس سومی را رها کننده می‌نامید.

همچنین در روایت دیگری نقل است که رسول اکرم صلی الله علیه و اثر و ببیند که از و پشت( چاربند) حجامت می‌گرفت، اولی را  نافع، دیگری را فریادرس و سومی را رها کننده می‌نامید.
و در جای دیگر حجامت سر رها کننده و حجامت در گودی گردن فریاد رس و حجامت بین دو کتف هم منافع شمرده شده است. و هم در روایت دیگری فریادرس.

با توجه به اینکه در جای دیگر حجامت در گودی گردن( نقره) نه گردیده است، بنابراین می تواند حجامت گودی گردن فریادرس گرفته باشد.
با با توجه به سایر روایات و نزدیکی توصیف انجام شده در متن روایت با نتیجه علمی حجامت و استفاده از روایاتی که حجامت بین دو کتف را نافع شمرده‌اند کلمه ناف را برای نامگذاری حجامت بین دو کتف انتخاب می کنیم.

این نکته لازم است که وقتی صحبت از ویژگی‌های آن پیرامون حجامت به میان می‌آید همه جا منظور حجامت ناف است و زمانی که نقش حجامت در درمان بیماری‌های خاصی مطرح میگردد حجامت موضعی و یا انجام حجامت در سایر نقاط بدن مورد توجه قرار می گیرد و بدین دلیل گروه تحقیق موضع حجامت نافع را موضوع عام نامگذاری نموده است و در مطالعات با این لفظ از آن یاد میگردد.

منبع:

فرهنگ معین.

قانون در طب،ج ۳،ص ۱۷۵-۱۸۴ و ۴۹۶.

موضع حجامت عام بین مهره‌های T3 و T5 است.